W Jednostce Wojskowej 5563 w Mrągowie titawą określono sposób nauki alfabetu Mors’a. Przybyłem do Jednostki na wiosnę 1991 roku. Już na drugi dzień dostałem wydruk alfabetu Mors’a i sposób nauki. Litery alfabetu należało głośno titać. Przykładowo litera L • — •• brzmiała ti taa ti tit (końcowa kropka ma dodaną literę t). Pierwszego dnia pięć pierwszych liter, drugiego kolejne pięć itp. Po tygodniu z kolegami z sali titaliśmy wyrazy. Kolejny tydzień, na sali w Wydziale Szkolenia włożyliśmy słuchawki, a z “maszynki” poszły pierwsze telegramy w tempie 4 grupy po 5 znaków na minutę.
Poniżej jest symulator maszynki, tak jak go zapamiętałem. W maszynce można było ustawić:
- numer telegramu: 4 cyfry - był to klucz do generatora pseudolosowego,
- prędkość nadawania w grupach na minutę,
- ilość grup do wygenerowania,
- rodzaj telegramu:
- literowy,
- cyfrowy - prawdopodobnie było to superszyfrowanie zakodowanych telegramów
- mieszany - telegram mieszany prócz 26 liter miał 4 cyfry - 2, 5, 7, 8. Czemu? Było to związane z radziecką maszyną szyfrującą (Fiołek lub Fiolet: M-125), która była zaprojektowana, do rosyjskiego alfabetu 30-to literowego. W połowie szkolenia (lato 1991) ten typ telegramu wycofano z powodu rozwiązania Układu Warszawskiego i zwrotu maszyn do ZSRR. Tutaj jako telegram mieszany dałem 26 liter i 10 cyfr.
Jeżeli ustawiłeś już maszynkę to masz do dyspozycji dwa przyciski:
- nadawaj - rozpoczyna nadawanie na głośniki. UWAGA - ustaw głośność, żeby nie dostać po uszach,
- pokaż - pozwala podejrzeć co nadaje.
Jak korzystać:
- ustaw parametry telegramu,
- rozpocznij nadawanie, najpierw usłyszysz trzy razy literę v, potem znak rozdziału (— ••• —) a potem już losowe znaki. Powinieneś zapisywać je na kartce. Potem wyświetl to co usłyszałeś i porównaj zawartość telegramu.
UWAGA: nie na każdy sprzęcie zadziała. Znalazłem tablet, na którym telegram jest nieczytelny.
Dodałem też 39 lekcji, jak uczyć się krok po kroku, po dwie litery. Najpierw zapoznajesz się z nowymi znakami. Na kolejnej lekcji ćwiczysz z wcześniejszymi, ale nadal przy zwiększonym natężeniu znaków z poprzedniej lekcji. Podczas nauki pamiętaj: nie licz znaków, musisz łapać melodię. Jeżeli nie opanowałeś, ćwicz dłużej. Osiągniesz 10 grup na minutę, a jeżeli masz słuch muzyczny poziom 18 nie będzie problemem. Ręka sama będzie pisać baz Twojego myślenia.
Pozdrawiam, Krzysztof Wałek (Wiosna 91, SP)